Phenolphthalein là gì? Thành phần từng được dùng trong thuốc giảm cân nay bị cấm vì nguy cơ ung thư

Sau hàng loạt cảnh báo về Sibutramin, giới làm đẹp lại tiếp tục đối mặt với một cái tên khác – Phenolphthalein. Thành phần này từng xuất hiện trong nhiều thuốc giảm cân, thuốc xổ hoặc sản phẩm detox, được quảng bá là giúp “đào thải nhanh, giảm mỡ bụng cấp tốc”. Thế nhưng, ít ai biết rằng Phenolphthalein đã bị cấm sử dụng trong dược phẩm tại nhiều quốc gia, bởi nó có khả năng gây ung thư và rối loạn chuyển hóa nghiêm trọng.

Phenolphthalein là gì?

Phenolphthalein (C₂₀H₁₄O₄) là một hợp chất hữu cơ không màu, từng được sử dụng phổ biến trong:

• Thí nghiệm hóa học (làm chất chỉ thị pH trong chuẩn độ axit-bazơ).
• Thuốc nhuận tràng (thuốc xổ) – giúp kích thích ruột và tăng nhu động ruột để đi ngoài dễ hơn.

Chính tác dụng “làm sạch ruột nhanh” này khiến nhiều nhà sản xuất lợi dụng Phenolphthalein để đưa vào thuốc giảm cân hoặc viên detox, tạo cảm giác “giảm cân tức thì”.

Cơ chế hoạt động của Phenolphthalein trong cơ thể

Phenolphthalein kích thích thành ruột, làm tăng co bóp và đào thải phân nhanh.

Khi dùng trong thuốc giảm cân, người dùng cảm thấy bụng nhẹ, cân nặng giảm ảo vì mất nước và chất điện giải chứ không phải mỡ.

Dùng lâu ngày dẫn đến mất cân bằng điện giải, hại thận, yếu cơ và rối loạn tiêu hóa mãn tính.

Vì sao Phenolphthalein bị cấm trong thuốc giảm cân?

Các nghiên cứu từ cuối thập niên 1990 đã phát hiện rằng Phenolphthalein có khả năng gây đột biến gen và ung thư.

Nghiên cứu tiêu biểu:

• Cơ quan Quản lý Dược phẩm & Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã loại bỏ Phenolphthalein khỏi danh sách thuốc an toàn từ năm 1999.
• Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) xếp Phenolphthalein vào nhóm “có thể gây ung thư cho người” (Group 2B).

Thí nghiệm trên động vật cho thấy:

• Phenolphthalein gây tổn thương gan, thận, tuyến giáp.
• Làm thay đổi hormone sinh dục và tăng nguy cơ u ác tính.

Từ đó, nhiều nước châu Âu, Mỹ, Canada, Nhật Bản và Việt Nam đều cấm Phenolphthalein trong mọi sản phẩm thuốc, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm.

Tác hại của Phenolphthalein đối với sức khỏe

• Đường ruột: Tiêu chảy kéo dài, mất nước, rối loạn hấp thu dinh dưỡng
• Gan – thận: Tích độc, tổn thương tế bào gan, suy thận
• Tim mạch: Mất cân bằng điện giải, loạn nhịp tim
• Hệ nội tiết: Ảnh hưởng hormone, tăng nguy cơ rối loạn kinh nguyệt
• Ung thư: Gây đột biến DNA, tăng nguy cơ ung thư ruột kết và gan

Một số người dùng thuốc giảm cân chứa Phenolphthalein trong thời gian dài ghi nhận các triệu chứng: mệt mỏi, đau bụng dữ dội, chóng mặt, rối loạn tim mạch.

Dấu hiệu nhận biết sản phẩm có chứa Phenolphthalein

• Trên nhãn sản phẩm thường không ghi rõ “Phenolphthalein”, mà dùng các tên thay thế như: “Phenolphtalein”, “Phenol Pink”, hoặc “Indicator Compound”.
• Sản phẩm thường được mô tả là “thải độc, làm sạch ruột, giảm mỡ nhanh”.
• Dạng viên nang màu hồng, hoặc gói bột uống “detox cấp tốc”.
• Cảnh báo quen thuộc:
  • “Giảm 3–5 kg chỉ sau 5 ngày.”
  • “Thải độc ruột, giảm mỡ bụng, không cần ăn kiêng.”
  • “Công thức bí mật từ thảo dược thiên nhiên” (nhưng không có chứng nhận Bộ Y tế).

Các sản phẩm từng bị phát hiện chứa Phenolphthalein

Theo thống kê từ Cục Quản lý Dược Việt Nam, FDA Hoa Kỳ, và Well being Canada, nhiều sản phẩm giảm cân, detox từng bị thu hồi do chứa Phenolphthalein, gồm:

• Fruta Planta Cut back Weight
• Lishou Slimming Espresso
• Physique Slim Natural Capsules
• Slimina Weight Loss Capsule
• Tremendous Fats Burner Detox Tea
• Gần đây nhất là 3 sản phẩm Tremendous Detox X3, X7, X1000

Kết luận: Không có thuốc thần nào an toàn nếu đi ngược tự nhiên

Phenolphthalein từng được xem là “trợ thủ giảm cân” nhưng thực tế chỉ là con dao hai lưỡi.

Cảm giác nhẹ bụng, giảm cân nhanh chỉ là sự mất nước và tổn thương cơ thể tạm thời. Hãy nói “không” với những sản phẩm giảm cân chứa Phenolphthalein hoặc thành phần bị cấm, và chọn hành trình giảm cân bền vững, an toàn cho sức khỏe.

Xem thêm: Sibutramin là gì? Tác dụng, tác hại và vì sao bị cấm trong thuốc giảm cân?